Sutra Starszego

Sutra Starszego, Theranamo Sutta

(Na podstawie oryginału chińskiego).

Słyszałem to, kiedy Budda przebywał w Gaju Dźety, w mieście Śrawasti. Był tam wtedy mnich, nazywany Therą (Starszym), który wolał być zawsze sam. Kiedykolwiek mógł, wychwalał praktykę bycia samemu. Sam wychodził po jałmużnę i sam siedział w medytacji.
Pewnego razu przyszła do Buddy grupa mnichów, okazali szacunek, kłaniając mu się do stóp, a potem odsunęli się na bok, usiedli i powiedzieli:
— O, Błogosławiony, jest między nami pewien starszy o imieniu Thera, który chce być sam. Nieustannie wychwala praktykę życia samemu. Wychodzi do wsi po jałmużnę sam, wraca ze wsi sam, siedzi w medytacji sam.
Budda powiedział do jednego z mnichów:
— Pójdź, proszę, do miejsca, gdzie żyje mnich Tera i przekaż mu, że chciałbym go ujrzeć.
Mnich spełnił prośbę, a kiedy Thera usłyszał życzenie Buddy, przybył bez zwłoki, pokłonił się mu do stóp, odsunął się na bok i usiadł w pewnej odległości.
Błogosławiony zapytał Therę:
— Czy to prawda, że wolisz być sam, wychwalać samotne życie, iść po jałmużnę sam, wracać ze wsi sam, siedzieć w medytacji sam?
Mnich Tera odpowiedział:
— Tak, Błogosławiony, to prawda.
Budda zapytał Therę:
— Jak żyjesz sam?
Mnich Thera odpowiedział:
— Żyję sam, nikt inny nie żyje ze mną. Chwalę praktykę bycia samemu. To wszystko.
Budda nauczał mnichów tymi słowami:
— To oczywiste, że wolisz praktykować życie samemu. Nie chcę ci tego odmawiać, ale chcę powiedzieć, że istnieje inna, wspaniała droga życia samemu. Jest to droga głębokiej obserwacji, pozwalająca dostrzegać, że przeszłość już nie istnieje, a przyszłość jeszcze nie nadeszła, i przebywać spokojnie w chwili obecnej, w wolności od pragnień. Kiedy ktoś żyje w ten sposób, jego serce nie zna wahań. Porzuca niepokoje i ubolewania, uwalnia się od więzów pragnień i rozrywa łańcuchy, powstrzymujące go przed byciem wolnym. To nazywamy „byciem wolnym”. Nie ma wspanialszego sposobu bycia samemu.

A potem Błogosławiony wygłosił tę gathę:

Obserwując życie wnikliwie,
możemy ujrzeć jasno wszystko, co jest.
Niczym nie ujarzmieni,
możemy zostawić za sobą wszystkie pragnienia.
Dzięki temu żyjemy w pokoju i radości.
To jest prawdziwe życie samemu.

Mnich Tera zachwycił się, słysząc te słowa. Pokłonił się Buddzie z szacunkiem i odszedł.

Sutra o poznaniu lepszego sposobu życia samemu

Sutra o poznaniu lepszego sposobu życia samemu
Bhaddekaratta Sutta

(Na podstawie oryginału palijskiego).

Słyszałem te słowa, kiedy Budda przebywał w Gaju Dźety w mieście Śrawasti. Przywołał do siebie mnichów i powiedział:
— Mnisi!
A mnisi odpowiedzieli:
— Jesteśmy.
Błogosławiony powiedział:
— Będę nauczał, co znaczy „znać lepszy sposób życia samemu”. Zacznę od zarysu, a potem dam wam dokładne wyjaśnienie. Słuchajcie, mnisi, z uwagą.
— O, Błogosławiony, słuchamy.

Budda nauczał:
Nie goń za przeszłością
Nie zatracaj się w przyszłości
Przeszłości już nie ma
Przyszłość jeszcze nie nadeszła.
Wnikając głęboko w życie jakie jest,
właśnie tu i właśnie teraz,
praktykujący przebywa
w stabilności i wolności.
Musimy być pilni dzisiaj,
jutro może być za późno.
Śmierć nadchodzi niespodziewanie.
Jak możemy się z nią targować?
Mędrzec nazywa osobę, która wie
jak żyć w uważności dzień i noc
„tym, który zna
lepszy sposób życia samemu”.

— Mnisi, co oznacza „gonić za przeszłością”? Kiedy ktoś myśli o tym, jakie było jego ciało w przeszłości, jakie były jego uczucia w przeszłości, jakie były jego postrzeżenia w przeszłości, jakie były jego twory umysłu w przeszłości, jaka była jego świadomość w przeszłości; kiedy myśli o tych rzeczach, a jego umysł jest obciążony rzeczami należącymi do przeszłości i przywiązany do nich – ta osoba goni za przeszłością.
— Mnisi, co oznacza „nie gonić za przeszłością”? Kiedy ktoś myśli o tym, jakie było jego ciało w przeszłości, jakie były jego uczucia w przeszłości, jakie były jego postrzeżenia w przeszłości, jakie były jego twory umysłu w przeszłości, jaka była jego świadomość w przeszłości; kiedy myśli o tych rzeczach, ale jego umysł nie jest ani zniewolony rzeczami należącymi do przeszłości, ani przywiązany do nich – ta osoba nie goni za przeszłością.
— Mnisi, co oznacza „zatracać się w przyszłości”? Kiedy ktoś myśli o tym, jakie jego ciało będzie przyszłości, jakie jego uczucia będą w przyszłości, jakie jego postrzeżenia będą w przyszłości, jakie jego twory umysłu będą w przyszłości, jaka jego świadomość będzie w przyszłości; kiedy myśli o tych rzeczach, a jego umysł jest obciążony rzeczami należącymi do przyszłości i śniący o nich na jawie – ta osoba zatraca się w przyszłości.
— Mnisi, co oznacza „nie zatracać się w przyszłości”? Kiedy ktoś myśli o tym, jakie jego ciało będzie w przyszłości, jakie jego uczucia będą w przyszłości, jakie jego postrzeżenia będą w przyszłości, jakie jego twory umysłu będą w przyszłości, jaka jego świadomość będzie w przyszłości; kiedy myśli o tych rzeczach, ale jego umysł nie jest obciążony rzeczami należącymi do przyszłości, ani śniący o nich na jawie – ta osoba nie zatraca się w przyszłości.
— Mnisi, co oznacza „być porwanym przez teraźniejszość”? Kiedy ktoś nie studiuje ani nie uczy się niczego o Przebudzonym; ani o naukach o miłości i zrozumieniu; ani o społeczności, żyjącej w harmonii i uważności; kiedy osoba ta nie wie niczego o szlachetnych nauczycielach i ich naukach; ani nie praktykuje tych nauk, a myśli: „to ciało jest mną, ja jestem tym ciałem; te uczucia są mną, ja jestem tymi uczuciami; to postrzeganie jest mną, ja jestem tym postrzeganiem; ten twór umysłu jest mną, ja jestem tym tworem umysłu; ta świadomość jest mną, ja jestem tą świadomością” – ta osoba jest porwana przez teraźniejszość.
— Mnisi, co oznacza „nie być porwanym przez teraźniejszość”? Kiedy ktoś studiuje i uczy się o Przebudzonym; o naukach o miłości i zrozumieniu; o społeczności, żyjącej w harmonii i uważności; kiedy osoba ta zna szlachetnych nauczycieli i ich nauki, kiedy praktykuje je i nie myśli: „to ciało jest mną, ja jestem tym ciałem; te uczucia są mną, jestem tymi uczuciami; to postrzeganie jest mną, ja jestem tym postrzeganiem; ten twór umysłu jest mną, ja jestem tym tworem umysłu; ta świadomość jest mną, ja jestem tą świadomością” – ta osoba nie jest porwana przez teraźniejszość.
— Mnisi, przedstawiłem wam zarys i dokładne wyjaśnienie wiedzy o lepszym sposobie życia samemu.
Tak nauczał Budda, a mnisi byli szczęśliwi, mogąc przekuć te nauki w praktykę.