Właściwy Sposób Zarobkowania
Aby praktykować Właściwy Sposób Zarobkowania (samyag ajiva), musisz znaleźć taki sposób zarabiania na życie, który nie wymaga od ciebie wyrzeczenia się twojego odczuwania miłości i współczucia. Sposób, w jaki utrzymujesz się może być wyrazem twojej najgłębszej jaźni, ale może być też źródłem cierpienia dla ciebie i innych.
(…)
W sutrach Właściwy Sposób Zarobkowania określany jest zazwyczaj jako sposób zarabiania na życie bez konieczności sprzeniewierzenia się któremuś z Pięciu Treningów Uważności, które mówią o nieuczestniczeniu w działaniach zbrojnych, w handlu ludźmi, w handlu mięsem, w sprzedaży alkoholu, narkotyków lub trucizn oraz o wystrzeganiu się wróżenia lub przepowiadania przyszłości.
(...)
Żyjąc uważnie w każdej chwili starajmy się wykonywać zawód, który jest pożyteczny dla ludzi, zwierząt, roślin i ziemi lub przynajmniej w minimalny sposób szkodliwy. Żyjemy w społeczeństwie, w którym znalezienie pracy jest czasem bardzo trudne, ale jeżeli nasza praca wiąże się z przynoszeniem szkody, powinniśmy starać się ją zmienić. Nasze zajęcie może być pożywką dla naszego zrozumienia i współczucia, ale może też je niszczyć. Powinniśmy być świadomi bliższych i dalszych konsekwencji tego, w jaki sposób zarabiamy na życie. Wiele nowoczesnych gałęzi przemysłu - nawet przemysł spożywczy - jest szkodliwych dla ludzi i natury. Środowisko naturalne może być niszczone przez środki chemiczne i nawozy sztuczne. Praktykowanie Właściwego Zarobkowania jest trudne dla rolników. Mogą mieć problemy z utrzymaniem się na konkurencyjnym rynku bez używania środków chemicznych. Jest to tylko jeden z przykładów.
Podczas wykonywania swojej pracy przestrzegaj Pięciu Treningów Uważności. Praca związana z zabijaniem, kradzieżą, wykorzystaniem seksualnym, kłamstwem, sprzedażą narkotyków lub alkoholu nie jest Właściwym Sposobem Zarobkowania. Jeżeli twoja firma zanieczyszcza rzeki lub powietrze, praca dla niej również nie jest Właściwym Sposobem Zarobkowania. Właściwym Sposobem Zarobkowania nie jest też produkcja broni czy zarabianie na czyjejś wierze w zabobony. Ludzie wierzą, że ich los jest zapisany w gwiazdach lub na dłoni. Nikt nie może wiedzieć na pewno, co wydarzy się w przyszłości. Przez praktykowanie uważności możemy zmieniać przeznaczenie przepowiedziane nam przez astrologów. Poza tym wróżby mogą być samospełniające się.
(...)
Właściwy Sposób Zarobkowania nie jest tylko sprawą osobistą. Jest to nasza wspólna karma. Załóżmy, że jestem nauczycielem w szkole i wierzę, że pielęgnowanie w dzieciach miłości i zrozumienia jest wspaniałym zajęciem. Gdyby ktoś chciał, żebym przestał nauczać i został np. rzeźnikiem, protestowałbym. Ale kiedy medytuję nad współzależnością wszystkiego, widzę że rzeźnik nie jest jedyną osobą odpowiedzialną za zabijanie zwierząt. Możemy sądzić, że rzeźnik zarabia na życie w sposób nieodpowiedni, a my we właściwy sposób, ale gdybyśmy nie jedli mięsa, rzeźnik nie musiałby zabijać. Właściwy Sposób Zarobkowania jest sprawą wspólną. Sposób Zarobkowania każdej osoby ma wpływ na innych ludzi. Dzieci rzeźnika mogą korzystać z moich nauk, podczas gdy moje dzieci, jeżeli jedzą mięso, są również odpowiedzialne za sposób zarobkowania rzeźnika.
(...)
Wszystko, co robimy wpływa na nasz wysiłek w praktykowania Właściwego Sposóbu Zarobkowania. Jest to coś więcej, niż jedynie sposób zapracowania na wypłatę. Stworzenie w stu procentach Właściwego Sposobu Zarobkowania jest niemożliwe, ale możemy postanowić, że będziemy podążać w kierunku współczucia i zmniejszania cierpienia. I możemy zdecydować, że będziemy pomagać w budowaniu społeczeństwa, w którym jest coraz więcej Właściwego Sposobu Zarobkowania i coraz mniej niewłaściwego Sposobu Zarobkowania.
(…)
Bądź wdzięczny, jeżeli możesz wykonywać zawód, który pomaga w pielęgnowaniu twojego odczuwania współczucia. I proszę, poprzez świadome, proste i zdrowe życie staraj się tworzyć właściwe miejsca pracy dla innych ludzi. Wykorzystuj całą swą energię, aby dołożyć wszelkich starań dla poprawy sytuacji.
Praktyka Właściwego Sposobu Zarobkowania oznacza Właściwą Praktykę Uważności. Za każdym razem, kiedy dzwoni telefon, słuchaj tego dźwięku jak dzwonu uważności. Przerwij to, co robisz, zrób świadomy wdech i wydech, a następnie odbierz telefon. Sposób, w jaki odbierzesz telefon, będzie ucieleśnieniem Właściwego Sposobu Życia. Potrzebujemy rozmów na temat, jak praktykować uważność w pracy, jak praktykować Właściwy Sposób Zarobkowania. Czy kiedy słyszymy dzwonek telefonu, oddychamy i czy robimy to, zanim wykręcimy do kogoś numer? Czy kiedy zajmujemy się drugą osobą, robimy to z uśmiechem? Czy chodzimy uważnie przemieszczając się z jednego miejsca na drugie? Czy ćwiczymy Właściwą Mowę? Czy po godzinach ciężkiej pracy robimy głęboki i pełny relaks? Czy żyjemy w sposób, który zachęca innych do życia w pokoju i szczęściu i do pracy dającej pokój i szczęście? To są bardzo praktyczne i ważne pytania. Praca w sposób, który wzmacnia takie myślenie i działania, w sposób, który wzmacnia nasze współczucie jest praktykowaniem Właściwego Sposobu Zarobkowania.
Thich Nhat Hanh, The Heart of the Buddha's Teaching
