Pytanie: Co jest celem wyjazdu na odosobnienie buddyjskie? Czy nie wystarczy przeczytać książki o buddyzmie?
Thay : Celem odosobnienia nie jest uczenie się psychologii buddyjskiej czy konkretnej sutry. Do tego wystarczy kupić książkę i przeczytać ją samodzielnie. Celem odosobnienia jest pomoc w rozwiązywaniu naszych wewnętrznych węzłów. Są dwa rodzaje węzłów. Jeden węzeł – to nasze pojęcia i idee. Każdy używa jakichś pojęć i idei – i jesteśmy do nich przywiązani; nie jesteśmy wolni, więc nie mamy szans na dotykanie prawdy w życiu. Drugi węzeł – to nasze ułomności umysłu, takie jak strach, gniew, różnicowanie, rozpacz czy arogancja. Abyśmy mogli być wolni, wszystkie te rzeczy należy usunąć. Rzeczy, które robisz na odosobnieniu – jak chodzenie, siedzenie, oddychanie, uśmiechanie się i słuchanie mowy Dharmy – powinny pomóc Ci rozwiązać te dwa rodzaje węzłów.

Te węzły są głęboko zakorzenione w naszym umyśle, w naszej świadomości. Wiążą nas i zmuszają nas do robienia rzeczy, których nie chcemy robić, czy mówienia rzeczy, których nie chcemy mówić. Kiedy słuchasz mowy Dharmy na odosobnieniu, celem nie jest gromadzenie większej ilości pojęć i idei; celem jest pomoc w odpuszczaniu pojęć i idei. Mowa powinna być jak deszcz, który może dotknąć w tobie nasion mądrości i wolności. Dlatego musimy nauczyć się słuchać. Nie słuchamy słów. Słuchamy, aby uwolnić się od wszelkich pojęć i idei. Kiedy wrócisz do domu i stwierdzisz, że zapomniałeś wszystko, co zostało powiedziane na odosobnieniu, to dobry znak. Nie musisz niczego pamiętać. Wracaj do domu jako istota wolna. Przywykliśmy do prac domowych, które wymagają zapamiętywania wielu rzeczy – słów, pojęć, idei – i uważamy, że ten rodzaj bagażu jest w naszym życiu użyteczny. Ale dla praktyki – ten bagaż jest ciężarem.

Tak więc – celem odosobnienia jest uwolnienie cię od ciężaru wiedzy, pojęć i idei oraz od ciężaru udręki, złości i rozpaczy.

Answers from the Heart, Thich Nhat Hanh