Cztery rodzaje pokarmów:
1. Pierwszy rodzaj pokarmu – żywność i napoje;
2. Drugi rodzaj pokarmu – doznania zmysłowe: to, co widzisz, słyszysz, odczuwasz smakiem, węchem i dotykiem oraz to, co myślisz;
3. Trzeci rodzaj pokarmu – dążenia: twoje wewnętrzne motywacje, najgłębsze pragnienia;
4. Czwarty rodzaj pokarmu – świadomość: ogół wszystkiego, co kiedykolwiek w życiu myślałeś, mówiłeś i czyniłeś, a także wiedza, talenty i sposób patrzenia na świat twoich przodków. Tak więc świadomość ma aspekt zarówno indywidualny, jak i zbiorowy.
Drugi rodzaj pokarmu: doznania zmysłowe
Doznania zmysłowe biorą się z interakcji sześciu narządów zmysłów, sześciu typów przedmiotów zmysłów oraz sześciu typów świadomości zmysłowej. Sześcioma narządami zmysłów są: oczy, uszy, nos, język, ciało oraz umysł. Sześć przedmiotów zmysłów to forma (wygląd), dźwięk, zapach, smak, obiekty dotyku oraz obiekty mentalne, czyli przedmioty umysłu. Do przedmiotów umysłu zaliczają się wszystkie fizjologiczne, fizyczne oraz psychiczne aspekty zmysłów. Sześć typów świadomości zmysłowej to: świadomość oczu (wzrok), świadomość uszu (słuch), świadomość nosa (powonienie), świadomość języka (smak), świadomość cielesna (dotyk) oraz świadomość umysłu (myślenie).
To, co widzisz, słyszysz, czujesz powonieniem, smakiem i dotykiem oraz to, co myślisz – wszystko, co czujesz w ciele oraz co uświadamiasz sobie umysłem – jest pokarmem dla twojej sześciorakiej świadomości zmysłowej. Sześć narządów zmysłów wykazuje aktywność przez wszystkie godziny czuwania. Pokarm, który przyjmujesz za pośrednictwem tych sześciu zmysłów, może być zdrowy albo szkodliwy.
Pomyśl o tym, jak przebiega jeden dzień twojego życia. Wstając, włączasz radio. Słyszysz piosenkę, którą lubisz, jest ci dobrze i lekko na sercu. Ta piosenka zapada ci w świadomość. Przez kilka następnych godzin nieraz nucisz ją sobie, a wtedy uśmiechasz się do siebie. Być może słuchasz tego samego utworu z odtwarzacza MP3, wracając do domu, co sprawia, że idziesz lekko, bardziej energicznie. Mijasz autobus z reklamą nowego thrillera i wiadomość ta zostaje zmagazynowana w twojej świadomości. Wstępujesz do sklepu z zamiarem kupienia czegoś zdrowego na kolację. Bierzesz do ręki czasopismo wystawione przy kasie. Kartkując je, zauważasz reklamę nowej czekolady. Jedząca ją kobieta na zdjęciu wydaje się taka zrelaksowana, bez reszty pochłonięta rozkosznymi doznaniami! Czekając w kolejce do kasy, dostrzegasz rząd takich właśnie czekolad i wrzucasz kilka do koszyka.
Wieczorem włączasz telewizor, żeby obejrzeć film reklamowany na autobusie. Oglądając go, czujesz napięcie i podenerwowanie z powodu wielu przerażających, trzymających w napięciu scen. Ogarnia cię wtedy przemożna chęć na czekoladę. Gdzieś w twojej świadomości kołacze się myśl, że czekolada pomoże ci się zrelaksować, więc zjadasz jedną. W nocy śni ci się koszmar. Budzisz się spięty, z uczuciem zagrożenia. Sięgasz po następną czekoladę.
Mass media dają pokarm oczom, uszom i umysłowi. Gdy oglądasz telewizję, czytasz czasopismo, grasz w grę na komputerze, konsumujesz doznania zmysłowe. Wiele oglądanych wówczas obrazów pobudza wzrost nasion pożądania, strachu, gniewu i agresji. Toksyczne obrazy, dźwięki i idee godzą w dobrostan twojego ciała i twojej świadomości. Jeśli czujesz się niespokojny, przestraszony albo przygnębiony, może to być skutkiem wchłonięcia przez zmysły zbytu wielu toksyn, choćby nieświadomie. Zwracaj uwagę na to, co oglądasz, co czytasz, czego słuchasz – i chroń siebie przed lękiem, rozpaczą, gniewem, pożądliwością, niepokojem, agresją. Zachwalane w reklamach dobra materialne dają zaspokojenie tylko na chwilę. Prawdziwe zadowolenie przychodzi z twojego wnętrza.
Rozprawa o czterech rodzajach pokarmu
Samyukta Agama, Sutra 373
Oto, co usłyszałem pewnego razu, gdy Budda przebywał w klasztorze Anathapindika w Gaju Dźety pod miastem Śrawasti. Owego dnia Budda powiedział:
- Są cztery rodzaje pokarmu, które pozwalają żywym istotom wzrastać
i utrzymywać się przy życiu. Jakie to cztery rodzaje pokarmu? Pierwszy to pokarm, który się zjada, drugi to pokarm doznań zmysłowych, trzeci – pokarm woli, czwarty – pokarm świadomości.
(…)
- Jak człowiek praktykujący powinien medytować nad pokarmem doznań zmysłowych? Wyobraźcie sobie krowę, która utraciła skórę. Gdziekolwiek pójdzie, żyjące w ziemi, w powietrzu i na roślinach owady i larwy wczepią się w nią i będą wysysać z niej krew. Jeśli położy się na ziemi, wczepią się w nią larwy z ziemi i będą na niej żerować. Czy krowa stoi, czy leży, stale jest napastowana i cierpi ból. Gdy przyjmujecie pokarm wrażeń zmysłowych, powinniście wprawiać się w patrzeniu na to w ten sposób. Uzyskacie wgląd i zrozumienie, które kładą kres błędnym postrzeżeniom dotyczącym pokarmu wrażeń zmysłowych. Uzyskawszy ten wgląd, uwolnicie się od przywiązania do trzech rodzajów odczuć. Gdy szlachetny uczeń nie jest już przywiązany do trzech rodzajów odczuć, jego zmagania dobiegają końca, ponieważ wszystko, co było do zrobienia, zostało już zrobione.
(…)
Thich Nhat Hanh, dr Lilian Cheung
„Smak. Świadome odżywianie, świadome życie”
Wydawnictwo Czarna Owca, Warszawa 2011
przełożył: Paweł Listwan
