Cztery Nieskończoności

Osiągnięcie szczęścia bez prawdziwej miłości nie jest możliwe. Prawdziwa miłość ma taką moc, że może uzdrowić każdą sytuację i doprowadzić do przemiany, nadając naszemu życiu głęboki sens. Niektórzy pojęli naturę prawdziwej miłości i wiedzą, jak ją w sobie wzbudzić i pielęgnować. Nauki Buddy o miłości są jasne, pełne wiedzy i praktyczne. Każdy z nas może odnieść z nich pożytek.

W czasach Buddy wyznawcy braminizmu modlili się o to, by po śmierci pójść do nieba, gdzie na wieki połączą się z Brahmą, bogiem całego Uniwersum. Kiedyś pewien bramin zapytał Buddę: „Co mogę zrobić, aby mieć pewność, że po śmierci będę z Brahmą?”, Budda odpowiedział: „Brahma jest źródłem miłości, a zatem by się z nim połączyć, musisz praktykować brahma-wihary – miłość, współczucie, radość i spokój umysłu”. Wihara znaczy siedziba, miejsce, w którym się przebywa. Miłość w sanskrycie to maitri, w języku palijskim zaś – metta. Współczucie to karuna w obu językach, radość zaś – mudita. Spokój umysłu to upeksza w sanskrycie i upekkha w pali. Brahma-wihary to cztery składniki prawdziwej miłości. Nazywa się je niezmierzonymi, ponieważ gdy będziesz je praktykował, one z każdym dniem będą wzrastać w tobie, aż kiedyś wypełnią cały świat. Staniesz się szczęśliwszy i szczęśliwsze będą osoby z twojego otoczenia.

Budda szanował pragnienia wyznawców innych religii, którzy chcieli stosować się do zaleceń swojej wiary, i do tego też zachęcił bramina w swojej odpowiedzi. Jeżeli lubisz medytować w pozycji siedzącej, niechaj to będzie twoją praktyką. Jeżeli lubisz medytację podczas chodzenia, praktykuj ją. Nie zapominaj jednak o swoich żydowskich, chrześcijańskich czy muzułmańskich korzeniach. Tak właśnie zachowuje się ducha nauk Buddy. Jeżeli odetniesz się od swoich korzeni, nie będziesz szczęśliwy.

Jak powiedział Nagardźuna, buddyjski filozof żyjący w II w.:

Praktyka Nieskończonego Stanu Miłości usuwa z serc żyjących istot gniew.

Praktyka Nieskończonego Stanu Współczucia usuwa z serc żyjących istot wszelkie troski i niepokoje.

Praktyka Nieskończonego Stanu Radości usuwa z serc żyjących istot smutek i posępność.

Praktyka Nieskończonego Stanu Spokoju usuwa z serc żyjących istot nienawiść, niechęć i przywiązanie.

MIŁOŚĆ (MAITRI)

Pierwszym aspektem prawdziwej miłości jest maitri, zamysł i zdolność ofiarowania radości i szczęścia. Aby wzbudzić w sobie tę zdolność, musimy poznać praktyki głębokiego wglądu i uważnego słuchania; dzięki nim będziemy wiedzieć, co robić i od czego się powstrzymywać, żeby przynieść szczęście innym ludziom. Jeżeli dajesz ukochanej osobie coś, czego ona nie potrzebuje, nie jest to maitri. Musisz dostrzec jej prawdziwe pragnienia, gdyż w przeciwnym razie twój dar może się stać źródłem cierpienia.

Bardzo popularny w południowo-wschodniej Azji jest duży, kolczasty owoc o nazwie durian. Można wręcz powiedzieć, że wielu mieszkańców tego regionu jest od niego uzależnionych. Durian ma odurzającą woń i niektórzy po zjedzeniu owocu kładą skórkę pod łóżkiem i wdychają jego zapach na leżąco. Ale ja nie mogę go znieść. Pewnego dnia wykonywałem praktykę recytacji w mojej świątyni w Wietnamie, a na ołtarzu leżał durian, który ktoś ofiarował Buddzie. Próbowałem recytować Sutrę lotosu, wspomagając się drewnianym bębenkiem i dużym, miskowatym dzwonem, lecz nie mogłem się w ogóle skupić. W końcu podszedłem do ołtarza i przykryłem owoc dzwonem, gdyż inaczej nie mógłbym dokończyć recytacji. Kiedy sutra się skończyła, skłoniłem się Buddzie i uwolniłem durian z tymczasowego aresztu. Gdybyś mi kiedyś powiedział: „Thay, kocham Cię tak bardzo, że chciałbym, byś zjadł kawałek mojego durianu”, cierpiałbym okrutnie. Kochasz mnie i pragniesz mojego szczęścia, ale wmuszasz mi durian, którego nie cierpię. Jest to przykład miłości bez zrozumienia. Intencje masz dobre, lecz nie rozumiesz mnie.

Taka miłość bez zrozumienia nie jest prawdziwą miłością. Musisz wejrzeć głęboko, aby dostrzec i zrozumieć potrzeby, aspiracje i cierpienie osób, które kochasz. Wszyscy potrzebujemy miłości, bo przynosi nam radość i zdrowie. Miłość jest czymś równie naturalnym jak powietrze. Powietrze nas kocha; potrzebujemy go, jeśli chcemy być szczęśliwi i dobrze się czuć. Kochają nas drzewa; potrzebujemy ich, jeśli chcemy być zdrowi. I jeżeli chcemy być kochani, sami musimy kochać, a zatem – musimy rozumieć. Nasza miłość będzie trwać jedynie wówczas, gdy podejmiemy właściwe kroki i zaniechamy pewnych działań, aby chronić powietrze, drzewa i osoby, które kochamy.

Maitri można oddać słowami „miłość” lub „miłująca dobroć”. Niektórzy nauczyciele buddyjscy wolą używać określenia „miłująca dobroć”, uważają bowiem użycie wyrazu „miłość” za zbyt niebezpieczne. Ja jednak wolę „miłość”. Słowa czasem chorują i trzeba je uzdrowić. Używaliśmy dotychczas wyrazu „miłość”, myśląc o pożądaniu czy nawet rozkoszach podniebienia; mówimy przecież: „Kocham jeść!” Musimy rozważniej korzystać z języka. „Miłość” to piękne słowo i trzeba przywrócić mu jego pierwotne znaczenie. Rdzeń słowa maitri wywodzi się od słowa mitra, „przyjaciel”. W buddyzmie pierwotnym sensem miłości jest przyjaźń.

Wszyscy nosimy w sobie ziarna miłości i każdy z nas potrafi je przekształcić w cudowną energię – miłość bezwarunkową, która nie pragnie dla siebie nic w zamian. Gdy uda nam się kogoś dogłębnie zrozumieć – nawet osobę, która nas skrzywdziła – nie będziemy mogli oprzeć się miłości. Budda Śakjamuni ogłosił, że budda kolejnej ery będzie nosił imię Maitreja - budda Miłości.

Thich Nhah Than - Teaching on Love (Nauki o miłości)